Zijn de vocalisaties van orka’s een taal? [Dutch]

Orka's (Orcinus orca).

[Verschijnt zaterdag 18 januari 2014 in NRC] 

Waarom zouden we de vocalisaties van orka’s geen taal noemen, vraagt een lezer zich af in een ingezonden brief in het NRC Handelsblad n.a.v. het essay van Tijs Goldschmidt (bijlage wetenschap, 4 januari; De brief is hier te lezen).

Goede vraag. En de in de brief genoemde argumenten om fluitjes, gegalm, geklik en geknetter van orka’s (maar ook liedjes van zangvogels) taal te noemen worden vaker geopperd. Toch wordt de visie van de briefschrijver wat verkleurd door een taalbril. Zoals taalkundigen in hun enthousiasme nogal eens geneigd zijn om een grote diversiteit aan culturele-, sociale- én biologische verschijnselen te interpreteren als ‘talig.’ Wij menen daarentegen dat de vocalisaties van orka’s eerder verwant zijn met muziek dan met taal.

De melodische, ritmische en dynamische aspecten van het orkalied, aspecten die taalkundigen graag onder de term ‘prosodie’ scharen, zijn feitelijk de bouwstenen van muziek. In de ontwikkeling van de mens is de gevoeligheid voor 'muzikale prosodie’ al actief zo’n drie maanden voor de geboorte, om pas veel later – rond de zes maanden – een rol te gaan spelen in wat we taal plegen te noemen, zoals het herkennen van woordgrenzen (cf. Mattys et al., 1999).

NRC 20140118

Als een liedje 'complex' is, wil dat bovendien niet zeggen dat het zich houdt aan de regels van een grammatica zoals die voor een menselijke taal gelden. Het is ook onduidelijk of de syntaxis, de onderliggende structuur van het orkalied, zich wel laat vergelijken met menselijke taal (cf. van Heijningen et al., 2009), zoals dat ook bij zangvogels onder discussie staat (Berwick et al., 2013; Bolhuis & Everaert, 2013). Voor zover nu bekend komen vocalisaties dichter in de buurt van muziek. Daarom lijkt het voorlopig adequater te spreken van liedjes, net zoals onderzoekers dat bij zangvogels gewoonlijk doen.

Tijs Goldschmidt

Henkjan Honing

Bolhuis, JJ, & Everaert, M (2013). Birdsong, speech, and language: exploring the evolution of mind and brain. Cambridge, MA: MIT Press.

Berwick RC, Okanoya K, Beckers GJ, & Bolhuis JJ (2011). Songs to syntax: the linguistics of birdsong. Trends in cognitive sciences, 15 (3), 113-21 PMID: 21296608
 
Mattys, S. L., Jusczyk, P. W., Luce, P. A., & Morgan, J. L. (1999). Phonotactic and Prosodic Effects on Word Segmentation in Infants. Cognitive Psychology, 38(4), 465–494. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0010028599907211

van Heijningen CA, de Visser J, Zuidema W, & ten Cate C (2009). Simple rules can explain discrimination of putative recursive syntactic structures by a songbird species. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 106 (48), 20538-43 PMID: 19918074

Is ons muziekonderwijs te elitair? [Dutch]

Henkjan Honing (UvA) en Marc Leman (UGent) gaven 9 oktober j.l. een lezing in de Handelsbeurs van Gent en gingen daarna met Eos-redacteur Reinout Verbeke in gesprek.

Voor meer fragmenten zie YouTube.

Differences in rhythm perception between human and non-human primates

[Press Release University of Amsterdam]  Despite their genetic proximity, human and non-human primates differ in their capacity for beat induction, which is the ability to perceive a regular pulse in music or auditory stimuli and accordingly align motor skills by way of foot-tapping or dancing.

Also referred to as ‘rhythmic entrainment’, this ability is specific to humans and certain bird species, but is surprisingly enough not obvious in non-human primates. These are the findings of researchers from the University of Amsterdam and the National Autonomous University of Mexico (UNAM), whose new hypothesis, the ‘gradual audiomotor evolution hypothesis’, was recently published in the scientific journal Frontiers in Neuroscience.

Gradual audiomotor evolution hypothesis

The gradual audiomotor evolution hypothesis accommodates the fact that non-human primates’ (i.e., macaques) performance is comparable to humans in single interval tasks such as interval reproduction, categorisation and interception, but show differences in multiple interval tasks such as rhythmic entrainment, synchronisation and continuation. The hypothesis is also in line with the observation that macaques can apparently synchronise in the visual domain, but show less sensitivity in the auditory domain. Finally, while macaques are sensitive to interval-based timing and rhythmic grouping, the absence of strong coupling between the auditory and motor system of non-human primates might explain  why macaques cannot rhythmically entrain in the way humans do.

Timing networks in the primate brain

Functional imaging studies in humans have revealed that the motor cortico-basal ganglia-thalamo-cortical circuit (mCBGT) is not only involved  in sequential and temporal processing, but also in rhythmic behaviours such as music and dance, where auditory modality plays a critical role. The mCBGT circuit, however, seems to be less engaged in audiomotor integration in monkeys than in humans. While in humans different cognitive mechanisms are active for interval-based timing versus beat-based timing, with beat perception being dependent on distinct parts of the timing network in the brain, the anterior prefrontal CBGT and the mCBGT circuits in monkeys might be less viable to multiple interval structures, such as a regular beat.

Recent findings weaken the vocal learning hypothesis

The gradual audiomotor evolution hypothesis is an alternative to the well-known ‘vocal learning hypothesis’, which suggests that only species who can mimic sounds share the ability for  beat induction. Because recent empirical findings have challenged this hypothesis, an alternative was needed. 

Publication details

Merchant, H., & Honing, H. (2014; online). Are non-human primates capable of rhythmic entrainment? Evidence for the gradual audiomotor evolution hypothesis. Frontiers in Neuroscience, 7 (274) 1-8. doi 10.3389/fnins.2013.00274

Honing, H., & Merchant, H. (in press). Differences in auditory timing between human and non-human primates. Behavioral and Brain Science.

Wat gebeurt er met je hersenen als je muziek hoort? [Dutch]

Waarom ga je bijna vanzelf bewegen als je muziek hoort? Waarom kan muziektherapie bepaalde hersenproblemen oplossen? En hoe komt het dat je blijer wordt als je ouder wordt? VU-hoogleraar Erik Scherder vertelt het allemaal. (Een initiatief van de Universiteit van Nederland.)

Waarom zijn mensen muzikaal? [Dutch]

NRC Handelsblad 3 januari 2014.

Interview door Hendrik Spiering in NRC Handelsblad: 'Waarom zijn mensen muzikaal? Het is een van de grote vragen waarop de wetenschap geen antwoord heeft. Henkjan Honing is hoogleraar muziekcognitie aan de Universiteit van Amsterdam en onderzoekt die vraag al jaren. „Ik kijk niet naar muziek, maar naar muzikaliteit”, zegt hij op zijn kamer op het Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences in Wassenaar. Hij werkt er aan een nieuw boek. Met de Mexicaan Hugo Merchant publiceerde hij onlangs een analyse van recente onderzoeken naar muzikaliteit bij dieren, in Frontiers in Neuroscience.' (zie tevens eerdere blog).

NRC Next 4 januari 2014.